ოსმალეთის ქართველების საკითხი აკაკი წერეთლის პუბლიცისტიკაში („ოსმალეთის ქართველებს“)

ანოტაცია

აკაკი წერეთლის მდიდარ მხატვრულ ნააზრევში განსაკუთრებული ადგილი განეკუთვნება მის მნიშვნელოვან პუბლიცისტიკას, რომელშიც არაერთი საჭირბოროტო საკითხია წინა პლანზე წამოწეული, რაც ერთიან ქართულ ეროვნულ სულს წარმოაჩენს და ქვეყნის მთლიანობის საჩვენებლად ერთიან კონტექსტშია გასააზრებელი. ეს საკითხი განხილულია აკაკი წერეთლის პუბლიცისტურ წერილში „ოსმალეთის ქართველებს“, დაწერილი 1875-77 წლებში, სადაც მტკივნეული შტრიხებით არის გადმოცემული საქართველოს ერთი კუთხის ქართველთა გამაჰმადიანების საკითხი, მაგრამ მაინც ეროვნულ სულს რომ ინარჩუნებს და თავისი არსით კვლავ ქართულია.
პუბლიცისტურ წერილში „ოსმალეთის ქართველებს“ აკაკი წერეთელი საუბრობს გახლეჩილი ქართველობის საკითხზე და მასში ახლა სხვადასხვა რწმენის მატარებელი, მაგრამ მაინც ერთიანი ქართველობაა ნაჩვენები. ავტორის შენიშვნით, მართალია უკუღმართმა ბედმა დაუკარგა ერს მრავალსაუკუნოვანი ერთობა, ორად გახლიჩა, სარწმუნოებით განასხვავა, მაგრამ ჭირი და ლხინი მაინც ერთადაა, ერთმოწილე.
დასახელებულ პუბლიცისტურ წერილში ავტორის მიერ წამოჭრილი საკითხი არა მარტო წინა საუკუნეებში იყო პრობლემატური და მნიშვნელოვანი, არამედ დღესაც მტკივნეულად განიცდება თითოეული ქართველის მსოფლმხედველობაში და მთლიანი ქვეყნის სატკივარს წარმოადგენს. ეს პრობლემა წითელი ხაზივით გასდევს საქართველოს ისტორიას, მის პოლიტიკურ, სოციალურ, რელიგიურ და კულტურულ პრობლემად რომ იქცა, თანამედროვე კვლევის საგნადაც არის გადაქცეული, რომელიც კვლავ ეძიებს მისი მოგვარების გზებს.
აკაკი წერეთლის საანალიზო პუბლიცისტურ წერილში ნათლად იკვეთება რწმენა იმისა, რომ ოსმალეთის ქართველების სარწმუნოებრივი მდგომარეობა, ენა, ისტორია... ერთიანი და განუყოფელია დანარჩენი ქართველობისაგან და წარმოაჩენს ქვეყნისა და ერის განუყოფლობას ერთიან ეროვნულ გზაზე.
ამდენად, აკაკი წერეთლის პუბლიცისტური წერილი „ოსმალეთის ქართველებს“ საქართველოს ეროვნული მთლიანობის იდეის სამსახურში დგას და ქვეყნის სახელმწიფოებრივად მოგვარების გზას ისახავს მიზნად.
თემა აქტუალურია და დიდი თეორიული და პრაქტიკული ღირებულების მომცველია, რამდენადაც აკაკის ბევრი პუბლიცისტური წერილი შეუსწავლელია და გამოკვლევას საჭიროებს მათში წამოჭრილი პრობლემების, მათში ასახული არსისა და დანიშნულების თვალსაზრისით. ამ პრობლემებიდან აღნიშნული სააანალიზო საკითხიცაა, რაც არა მარტო აკაკის ეპოქაში, არამედ დღესაც არ კარგავს აქტუალობას, საჭიროა მისი ხელახლა გაცოცხლება, ახლებური თვალით შეხედვა და გაანალიზება. პრობლემა, რა თქმა უნდა, პირველ რიგში, ერთიან ეროვნულ ჭრილშია გასააზრებელი, რაც მთლიანი სამყაროს ქრისტიანული ნაწილის კონტექსტითაცაა გასათვალისწინებელი.