ნატოს როლი გეოეკონომიკური უსაფრთხოების მიღწევის საქმეში: რეგიონული დონე - შავიზღვისპირეთის შემთხვევა
საკვანძო სიტყვები:
საერთაშორისო უსაფრთხოება, ნატო, გეოეკონომიკური უსაფრთხოება, შავიზღვისპირეთი, ეროვნული უსაფრთხოება, სასიცოცხლო არეალიანოტაცია
მიმდინარე საერთაშორისო უსაფრთხოების სისტემაში შეიცვალა გეოპოლიტიკური კოორდინატთა ელემენტები და მან მიიღო უფრო დინამიური, მობილური, მაგრამ ნაკლებად პროგნოზირებული ტენდენცია. გეოეკონომიკის და გეოეკონომიკური უსაფრთხოების განხილვისას კარგად წარმოჩინდება, აღნიშნული ფენომენის მნიშვნელობა საერთაშორისო ურთიერთობებში, ეროვნული უსაფრთხოების საკითხების გადაჭრაში და გეოპოლიტიკური მიზნების წარმატებით მიღწევაში. განსაკუთრებით სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია საქართველოს მსგავსი ქვეყნისთვის, რომელსაც უამრავი გამოწვევების წინაშეა, როგორც პოლიტიკური, ისე ეკონომიკური თვალსაზრისით, სწორი პოლიტიკის განსაზღვრა და მისი იმპლემენტირება. ქვეყანა, რომელიც ოკუპირებულია მტრულად განწყობილი მსოფლიოში ერთერთი ძლიერი სახელმწიფოს მიერ, და ამავე დროს გაცხადებული აქვს ამავე ქვეყნის მოწინააღმდეგის (ნატოს) კურსი, რთულ და რიგ საკითხებში, გამოუვალ სირთულეების წინაშეა. ამიტომაც რუსეთ-ნატოს დაპირისპირება უკეთ წარმოჩინდება შავი ზღვის გეოპოლიტიკური სივრცის ფარგლებში, რომლებიც ორივე აქტორისთვის წარმოადგენს ძალიან მნიშვნელოვან და სასიციცოხლო არეალი. ამ კუთხით, მაშინ როდესაც შავიზღვისპირეთს, ნატოს კლასიფიკაციის მას უკვე მიენიჭა ე.წ. „შავი ზღვის უსაფრთხოების“ განზომილების სტატუსი, ასეთ დაპირისპირების კონტურები ატარებს უკვე გეოეოკონომიკური უსაფრთხოების სახეს. ნატო ცდილობს, რომ თავისი აქტიური ღონისძიებების, მათ შორის პოლიტიკური და დიპლომატიური და არა მარტო სამხედრო-პოლიტიკური ხასიათის, მეშვეობით მიაღწიოს შავიზღვისპირეთში სტაბილურობის პირობებს.
წყაროები
ბახტაძე ლელა, ვეშაპიძე შოთა, ზუბიაშვილი თამაზ, ,,გეოეკონომიკა“, ივანე ჯავახიშვილის სახელობიც თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 2021. https://digitallibrary.tsu.ge/book/2021/sep/readers/bakhtadze-geoekonomika-reader.pdf
გვენეტაძე ნათია, ,, შავი ზღვის რეგიონის უსაფრთხოება და ნატო“, საინფორმაციო ცენტრი ნატოსა და ევროკავშირის შესახებ, თბილისი 2024. https://infocenter.gov.ge/blog/shavi-zghvis-regionis-usafrtkhoeba-da-nato/
მარგველაშვილი ზაალ, ,,უსაფრთხოება შავი ზღვის რეგიონში“, ლევან მიქელაძის სახელობის დიპლომატიური სასწავლო და კვლევითი ინსტიტუტი საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო, 2019. https://di.gov.ge/wp-content/uploads/2021/02/security_black_sea_ge.pdf
“Renewable Power Pathways”, Special Bulletin, Department of Energy, Washington, 2000;
Akhvlediani, Tamar "Energy-Geopolitics of Syrian Regional War: Global and Regional Aspects", MA Thesis, IBSU, Tbilisi, 2018;
Aljazeera”Why is the Strait of Hormuz so strategically important? Explaining the economic and geopolitical significance of the key waterway out of the Gulf”, 2019.;
Buzan, Barry “People State and Fear” , Pearson Education, London, 1991;
HAYNES, SUYIN. 2019 JULY 23, . "The Strait of Hormuz Is at the Center of Iran Tensions Again. Here's How the Narrow Waterway Gained Wide Importance." Times. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/soft-power. n.d.
Hooker Richard, ,,A security strategy for the Black Sea“, Atlantic Council Task Force on Black Sea Security, 2023. https://www.atlanticcouncil.org/in-depth-research-reports/report/a-security-strategy-for-the-black-sea/
Horrell Steven, Kuz Ivanna, ,,NATO — Back in the Black (Sea)?”, Center for European Policy Analysis, 2022. https://cepa.org/article/nato-back-in-the-black-sea/
Isidore, Chris. “Why the Strait of Hormuz is so important”, CNN Business, Atlanta, 2019.
Kettell, Steven. n.d. britannica . https://www.britannica.com/topic/oil-crisis.
Lack, Simon. n.d. "America's Path To Energy Independence: The Shale Revolution." Forbes, 2021.
Lahabi, Omid. "Strait of Hormuz: Why does Iran threaten to close it?" euronews. 2019.
Lasicova, J.”bezpecnost-bezpecnosta agen da sucasnosti”. banka bystrica univerzita mateja bela2006..
NATIONAL GEOGRAPHIC. Feb. 21, 2013.. https://www.nationalgeographic.org/encyclopedia/non-renewable-energy/.
National Geographic. JANUARY 30, 2019.. https://www.nationalgeographic.com/environment/energy/reference/renewable-energy/.
Renewable Power Pathways. national research council. 2000.
Robbins, James S. "Closing Strait Of Hormuz Is Fraught With Dangers For Iran." radio farda. April 29, 2019.
The Environmental Impact Assessment Regulations . (Scotland). 1999.
Wethe, David. "The Shale Revolution." bloomberg. 2019.
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
გამოცემა
სექცია
ლიცენზია
საავტორო უფლებები (c) 2023 შავიზღვისპირეთი ცივილიზაციათა გზაჯვარედინზე
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .
